Bielsk Podlaski, malownicze miasto na Podlasiu, skrywa w swoim sercu prawdziwy architektoniczny klejnot – Cerkiew św. Michała Archanioła. Ta niezwykła świątynia, zwana również „Starym Soborem”, stanowi nie tylko ważny punkt na mapie religijnej regionu, ale także fascynujący obiekt dla miłośników historii i architektury. Położona w najstarszej, „ruskiej” części miasta, w bliskim sąsiedztwie dawnego zamku, cerkiew ta jest świadkiem burzliwych dziejów Podlasia i stanowi żywy pomnik wielokulturowego dziedzictwa tych ziem.

Historia cerkwi

Początki Cerkwi św. Michała Archanioła sięgają czasów panowania króla Zygmunta Starego. Założona przed 1548 rokiem, jest jednym z najstarszych obiektów sakralnych w regionie. Przez wieki świątynia ta była świadkiem wielu ważnych wydarzeń w historii miasta i kraju. W XVII wieku, w okresie konfliktów religijnych, cerkiew stanowiła schronienie dla prawosławnych chrześcijan. Później, w XIX wieku, w czasach zaborów, musiała stawić czoła procesom rusyfikacji, jednak udało się zachować jej prawosławny charakter.

Obecny kształt cerkwi jest wynikiem wielu przebudów i rozbudów. Główna część świątyni, wzniesiona w konstrukcji zrębowej, pochodzi z XVIII wieku. W 1914 roku dobudowano kruchtę z dzwonnicą, a w 1989 roku dodano część ołtarzową. Mimo tych zmian, cerkiew zachowała swój autentyczny, XVIII-wieczny charakter, co czyni ją wyjątkowym zabytkiem architektury sakralnej na Podlasiu.

Architektura i wystrój

Cerkiew św. Michała Archanioła zachwyca swoją oryginalną formą architektoniczną. Centralną część stanowi ośmioboczny korpus nawowy, nakryty dachem ośmiospadowym z kopułą na szyi. Do niego przylega trójkondygnacyjna kruchta-dzwonnica oraz trzy pięcioboczne prezbiteria połączone obejściem. Ta rozczłonkowana bryła nadaje świątyni niezwykły, malowniczy wygląd.

Zewnętrzne zdobienia

Jednym z najbardziej charakterystycznych elementów cerkwi są jej zewnętrzne zdobienia. Ściany świątyni są bogato dekorowane, a nad wejściem można podziwiać ikonę patrona – św. Michała Archanioła. Co ciekawe, z tyłu cerkwi namalowany jest cały szereg ikon, co jest rzadko spotykanym rozwiązaniem w architekturze sakralnej.

Wnętrze świątyni

Wnętrze cerkwi jest równie imponujące jak jej zewnętrzna forma. Przestrzeń jest podzielona sześcioma czworobocznymi słupami ustawionymi w dwóch rzędach i przekryta płaskim stropem. Ściany są szalowane, w części nawowej w jodełkę, a w prezbiterialnej pionowo. Okna zdobią ozdobne opaski oraz nad- i podokienniki wykonane z misternie wyrzynanych deseczek.

Najważniejszym elementem wyposażenia wnętrza są trzy eklektyczne ikonostasy pochodzące z XIX wieku. Ich bogata dekoracja i piękne ikony stanowią prawdziwą ucztę dla oczu i duszy.

Znaczenie dla społeczności

Cerkiew św. Michała Archanioła to nie tylko zabytek, ale przede wszystkim żywy ośrodek życia religijnego. Parafia, do której należy świątynia, jest niezwykle aktywna i dynamiczna. Organizuje liczne wydarzenia, takie jak festiwale, koncerty i warsztaty, które mają na celu promowanie kultury i tradycji prawosławnej.

Warto wspomnieć, że na tyłach cerkwi znajduje się baptysterium zaprojektowane przez znanego artystę Jerzego Nowosielskiego. Na sąsiedniej działce stoi natomiast ciekawy architektonicznie dom parafialny z domową kaplicą-baptysterium św. Jana Chrzciciela.

Informacje dla odwiedzających

Cerkiew św. Michała Archanioła znajduje się w centrum Bielska Podlaskiego, przy ulicy Adama Mickiewicza 36. Świątynia jest otwarta dla zwiedzających poza godzinami nabożeństw. W piątki cerkiew jest dostępna w godzinach 17:30-19:00. Wstęp na teren przycerkiewny jest bezpłatny, jednak wnętrze cerkwi nie jest zazwyczaj udostępniane turystom. Warto pamiętać o odpowiednim stroju podczas odwiedzin tego miejsca kultu.

Podsumowanie

Cerkiew św. Michała Archanioła w Bielsku Podlaskim to niezwykły zabytek, który łączy w sobie piękno architektury, bogactwo historii i żywą tradycję prawosławia. Jej malownicza bryła, bogato zdobione wnętrze i zewnętrzne ikony czynią ją jednym z najciekawszych obiektów sakralnych na Podlasiu. Choć wnętrze nie jest zazwyczaj dostępne dla turystów, sama możliwość podziwiania tej pięknej świątyni z zewnątrz i spaceru po terenie przycerkiewnym stanowi niezapomniane doświadczenie. Cerkiew św. Michała Archanioła to nie tylko symbol wielokulturowego dziedzictwa Podlasia, ale także żywe świadectwo wiary i tradycji, które przetrwały przez wieki, wzbogacając krajobraz kulturowy tego fascynującego regionu Polski.