Cmentarz żydowski w Bielsku Podlaskim to miejsce, które kryje w sobie wiele historii i emocji. Położony przy ulicy Brańskiej, ten zabytkowy kirkut jest nie tylko świadkiem przeszłości lokalnej społeczności żydowskiej, ale także miejscem pamięci o tragicznych wydarzeniach z czasów II wojny światowej. Spacerując po tej nekropolii, można poczuć ducha minionych czasów i zrozumieć, jak ważne jest zachowanie pamięci o tych, którzy odeszli.

Historia cmentarza

Cmentarz został założony w 1807 roku i przez lata służył jako miejsce pochówku dla społeczności żydowskiej Bielska Podlaskiego. Przed jego powstaniem, zmarłych chowano w pobliskiej Orli. W okresie przedwojennym cmentarz zajmował powierzchnię około 3 hektarów, jednak obecnie jego obszar to 1,8 hektara. Mimo dewastacji podczas II wojny światowej, na cmentarzu zachowało się około 70 nagrobków, z których najstarszy pochodzi z 1850 roku.

 

Architektura i znaczenie

Na cmentarzu znajdują się nagrobki wykonane z marmuru, piaskowca i betonu. Inskrypcje na macewach zapisane są w językach hebrajskim, jidysz i polskim. Wśród nagrobków znajdują się także groby ofiar Holokaustu oraz pomnik upamiętniający miejsce egzekucji obywateli polskich narodowości żydowskiej w latach 1941-1944. Wspólna mogiła kryje szczątki ponad 200 osób.

Odbudowa i ochrona dziedzictwa

Po wojnie ocalali Żydzi przenieśli na cmentarz szczątki ofiar ekshumowanych z okolicznych terenów. W 2019 roku, dzięki inicjatywie Fundacji Ochrony Dziedzictwa Ziemi Bielskiej, wybudowano mur, do którego przytwierdzono odnalezione fragmenty macew. Cmentarz jest wpisany do gminnej i wojewódzkiej ewidencji zabytków, co podkreśla jego znaczenie historyczne i kulturowe.

Cmentarz znajduje się przy ul. Brańskiej 128, niedaleko drogi krajowej nr 66. Dojazd prowadzi krótką drogą gruntową z placem parkingowym. Cmentarz jest ogrodzony i oznakowany. Nie ma opłat za wstęp ani określonych godzin zwiedzania, co pozwala na swobodne odwiedzanie tego miejsca.

Podsumowanie

Cmentarz żydowski w Bielsku Podlaskim to miejsce o wyjątkowym znaczeniu historycznym i kulturowym. Choć czas i wojna odcisnęły na nim swoje piętno, nadal pozostaje ważnym świadectwem życia społeczności żydowskiej w tym regionie. Odwiedzając ten cmentarz, można nie tylko oddać hołd zmarłym, ale także lepiej zrozumieć bogatą historię Bielska Podlaskiego oraz trudne losy jego mieszkańców podczas II wojny światowej.